Diederik’s blog - ‘Arib en de trial by Theo’ - 7 augustus 2023

Eerder schreef ik een blog over de gemiste mediakansen toen Rutte en Lagarde te gast waren bij respectievelijk, Vandaag Inside en Buitenhof.

Gisteren gebeurde het bij Arib bij Zomergasten. Belangrijke gasten, waar de plank wordt misgeslagen. Dat is meer dan alleen jammer. Zo vaak worden ze niet geïnterviewd.

Dergelijke interviews zijn belangrijk voor de reputatie van de betrokkenen zelf, maar ook van media en breder, de democratie. Dat laatste klinkt misschien overdreven, maar is het zeker niet.

Grensoverschrijdend gedrag

Bij Arib ging het niet over een gebrek aan kritisch doorvragen, maar juist over misplaatst kritisch doorvragen. Analyses van de uitzending zijn er genoeg gemaakt. Die kunt u overal teruglezen. Door naar het hete hangijzer dus.

Presentator Theo Maassen vond het kennelijk nodig om al min of meer een oordeel te vellen over een lopend onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag van Arib. Behalve dat het onderzoek nog loopt, is zijzelf nog nauwelijks geïnformeerd. Maar Maassen kwam met namen. Als een overval op klaarlichte dag. Over elk ander thema waarschijnlijk prima, nu niet.

Follow The Money

Follow The Money kwam recent al tot de conclusie dat de methode van het onderzoek “onzorgvuldig” en “niet onafhankelijk” is. Juristen, hoogleraren en andere experts die in dat stuk gequote worden, kwamen in mijn ogen met zeer plausibele argumenten.

Was het de doorgeschoten ambitie van een onervaren presentator die een gesprek boven zijn macht voerde? Een hijgerige redactie op zoek naar clickbaits?

Geen idee. Maar de wet is simpel: je bent onschuldig totdat er een uitspraak is. Voor een interviewer zou het reden genoeg moeten zijn om het onderwerp met enige afstand te benaderen en in ieder geval geen oordeel te vellen. Zeker in een programma als Zomergasten.

Met de juiste vragen krijg je veel meer antwoord of duiding - voor zover mogelijk - dan nu. Schuren is leuk, maar dit was extreem ongemakkelijk. Zoals trial by media altijd is.

Advocaat

Geen verrassing dus dat Arib terughoudend was. Dat verwarde Theo echter met gebrek aan kwetsbaarheid van Arib.

Het echte probleem is fundamenteler. Advocaat Robert Hein Broekhuijsen geeft in het stuk van Follow The Money aan dat de methode van het onderzoek ingaat tegen wat je in een democratische rechtsstaat - en al helemaal in ons parlement - mag verwachten.

Media zijn een belangrijke controlerende partij in een democratische rechtsstaat. Die moeten kritisch zijn, onafhankelijk, hoor en wederhoor toepassen. Dat ontbrak nu.

Ongemakkelijk

Het gesprek verliep daarna uiterst ongemakkelijk. Het smeulende vuurtje was gedoofd. Arib hield zich rustig, maar was het liefst weggelopen. Theo was ineens poeslief. Totdat hij het onderwerp nog tweemaal aansneed. Het deed plaatsvervangend pijn.

Misschien kun je het Maassen niet helemaal kwalijk nemen. In mei lag ik nog dubbel om z’n show in Carré, maar als presentator zit hij midden in z’n ontgroening. Indirect doet hij zichzelf pijn. Arib en dit topic was even te hoog gegrepen.

Waarschijnlijk vroeg de redactie van Zomergasten hem met klem dit onderwerp op te brengen. Dat is terecht. Maar dat had je anders kunnen aanpakken.

Dubbel gestraft

Arib wordt zo dubbel gestraft zonder enig bewijs. Ten eerste vanwege gerede twijfels over de methode van het onderzoek. Ten tweede, omdat ze terwijl het onderzoek nog loopt in een goed bekeken live-programma op TV overvallen wordt met een poging tot veroordeling. Niet heel raar dat je dan je harnas aantrekt, NRC.

Volgens Omtzigt schort het aan de tegenmacht in ons land. Zowel de politiek als de media hebben dit niet goed georganiseerd. Zo blijkt maar weer. Maar die verandering is wel hard nodig.

Arib heeft wat mij betreft het voordeel van de twijfel. Maar dat geldt voor iedereen die nog niet veroordeeld is. Zou mooi zijn als media dat ook zo zien. Vooruit, Theo krijgt van mij nog een kans. De redactie een berisping.